निसर्गानुभव २०२४-२५ फणसाड प्राणी गणना

आम्ही भांडव्याचा माळ येथे गेलो होतो. आजूबाजूला मोठा मोकळा परिसर त्यावर सुकलेले गवत, व त्याच्या चारही बाजूने जंगल. एखादा प्राणी आला तर लगेच दृष्टीत येणारा. आभाळ थोडे ढगाळ होते. जसजसा सूर्य मावळायला लागला तसतसे विविध पक्षांचे आवाज ऐकू येऊ लागले, मधूनच एखादे लंगूर ओरडायचे. मचाण एका अंजनी च्या झाडावर असल्याने एखादा चमचमणारा काजवा अचानक भेट देऊन जायचा. रोजच्या धकाधकीच्या जीवनातून बाजूला होऊन, आजची रात्र आम्ही एका जंगलात, तेसुद्धा एका मचाणावर बसून, पूर्णतः निसर्गाच्या सानिध्यामध्ये अनुभवत होतो. हा अनुभव विलक्षण होता.  इतकी वर्षे अलिबागमध्ये राहून, येथील जंगल, निसर्ग व वन्य जीवन आम्ही पहिल्यांदा अनुभवत होतो.

रात्री ९ च्या सुमारास चंद्र दिसू लागला, वातावरण थोडे ढगाळ असल्याने चांदण्यांचा सुद्धा लपंडाव चालू होता. आमचे लक्ष जवळच्या पाणवठ्यावर होते. रात्री साधारणतः ११ च्या सुमारास माळरानावरून दोन काळ्या आकृती येताना दिसल्या. थोडे जवळ आल्यावर कळले कि ती एक सांबराची जोडी होती. कदाचित आमची चाहूल त्यांना लागली असावी म्हणून थोड्या वेळाने हि जोडी जवळच्या झाडीमध्ये दिसेनाशी झाली. विविध पक्ष्यांचे आवाज निरंतर चालू होते, आमच्या सोबत असलेले वनरक्षक श्री मधुकर नाईक यांनी सुद्धा आम्हाला बरीच माहिती दिली. मध्यरात्री पक्षांचा आवाज थोडा मंदावला आणि निरव शांतता पसरली. मधूनच एखादे घुबड आवाज करायचे.

ऐकलेल्या सर्व पक्षांच्या आवाजाची नोंद पत्रकामधे केली, सकाळचे ५ च्या सुमारास पूर्वेला उजेड दिसू लागला, आणि मग परत पक्षांचा किलबिलाट सुरु झाला. रात्रीचे पक्षी वेगळे आणि हे सकाळचे किलबिलणारे पक्षी वेगळे. येथील सारे काही आमच्यासाठी वेगळेच होते, पण ते होते त्या पक्षांचे, वन्य प्राण्यांचे खरे घर. नंतर आम्ही ६ च्या सुमारास मचाणावरून खाली उतरलो आणि पायी चालत परत आलो. वाटेमध्ये विविध पक्षी, कोळी, माकडे दिसली.

या सर्व कार्यक्रमाची अगदी चोख व्यवस्था केल्याबद्दल वनपरिक्षेत्र अधिकारी श्री तुषार काळभोर व त्यांची पूर्ण टीम यांचे खूप खूप आभार.